|
Հայոց լեզուն ունի հազարամյակների պատմություն: Ըստ եվրոպական և հայագիտական ուսումնասիրությունների, հայերենը պատկանում է հնդեվրոպական լեզվաընտանիքին: Ֆրանսիացի լեզվաբան Անտուան Մեյեն , գերմանացի լեզվաբան Հյուբշմանը և հայ բազմավաստակ գիտնական Հրաչյա Աճառյանը ապացուցել են, որ հայոց լեզուն պատկանում է հնդեվրոպական լեզվաընտանիքին: Այն ունի 11 ճյուղ, որոնց մեջ հայերենն առանձին ճյուղ է կազմում: Ինչպես ցույց է տալիս անվանումը, այս լեզվաընտանիքը սկսվում է Հնդկաստանից և հասնում մինչև Եվրոպա: Այս ընտանիքի մեջ են մտնում իրանական լեզուները, սլավոնական լեզուները` (ռուսերեն, բելոռուսերեն, ուկրաիներեն, չեխերեն, լեհերեն), ռոմանական` (անգլերեն, ֆրանսերեն, իտալերեն, իսպաներեն), գերմանական` (գերմաներեն, շվեդերեն): Սրանց կողքին հայերենը դիտվում է որպես առանձին լեզվախումբ և ազգակից է այլ լեզուներին: Բացի հնդեվրոպականից, լեզվաբան ... Կարդալ շարունակությունը » |
|
Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ եկեղեցու հիմնադրության հետ կապված ավանդությունները, զրույցները մեզ կոնկրետ թվականներ չեն տալիս: Այս մասին և անցյալում և մեր ժամանակներում եկեղեցական շատ մասնագետների կողմից գրվել և մեկնաբանվել են, բայց դրանք հիմնականում կրկնել են միմյանց, գրեթե նոր ոչինչ չավելացնելով Հայաստանում առաքելական շրջանում քրիստոնեության տարածման պատմության լուսաբանմանը: Հիմնվելով հայ եկեղեցու այդ շրջանի սրբազան ավանդությունների վրա, այսօր ինչ որ չափով հնարավորություն ունենք վերականգնելու այն հնագույն աղբյուրները: Դրանք չորսն են. Լաբուբնա դպրի (ասորական), Եվսեբիոս Կեսարացու, Ագաթանգեղոսի, մասամբ՝ Փավստոս Բյուզանդի և պատմահայր Խորենացու գործերը: Համաձայն այս աղբյուրների, որոնք գրվել են 4-րդ և 5-րդ դարերում, Հիսուսի համբարձումից հետո Թադեոս առաքյալը գալիս է Եդեսիա, Աբգար թագավորին բուժելու: Լաբ ... Կարդալ շարունակությունը » |
|
Ճանաչենք
ինքներս մեզ նախագծի շրջանակներում ցանկություն
առաջացավ ներկայացնել պատմությունը մեր բիբլիական լեռան, որի մասին համռոտ ներկայացնում
եմ ստորև: Հայկական բարձրավանդակը լեռնային երկիր է: Հայկական բարձրավանդակի ամենաբարձր լեռնագագաթը Մեծ Մասիսն է, Արարատը`5165մ. հնում, 5156մ. և նորագույն չափումների համաձայն 5170մ.: Մասիս անվանումը Մասու ձևով առաջին անգամ հիշատակվում է մ.թ.ա. երրորդ հազարամյակում մարդկության պատմության առաջին շումերական <<Գիլգամեշ>> էպոսում: Մասիս անվանումն ունի մի քանի ստուգաբանություն` առաջինի համաձայն այն առաջացել է ըստ հին հավատալիքների, աստվածների մեծ մոր` Մա աստվածուհու անունից, որը բնակվում էր բարձր լեռների կա ... Կարդալ շարունակությունը » |
|
<<Ինչպես, որ չկա ավելի մեծ չարիք, քան
հպարտությունը, այդպես էլ չկա ավելի մեծ բարիք քան խոնարհությունը: Որովհետև առաջինն
Աստծո ու մարդկանց առաջ ատելի է դարձնում, իսկ երկրորդը` սիրելի ու հաճելի: Առաջինը
հանգիստ չտալով տառապեցնում է, իսկ երկրորդը` անվրդով խաղաղությամբ հանգստացնում>>
(Պողոս պատրիարք Ադրիանուպոլսեցի << Խրատի թանգարան>>): Քրիստոնեության ամենից մեծ առաքինություններից մեկը խոնարհությունն է, որովհետև այս շնորհը մարդ-Աստված փոխհարաբերության և մարդկային հարաբերությունների մեջ ներդաշնակության աղբյուր է : Խոնարհությու ... Կարդալ շարունակությունը » |
|
Հայ բանաստեղծությունը քնարական բարձունքներ նվաճում է Տերյանի և Թեքեյանի գեղարվեստական մակարդակների շնորհիվ: Մինչ այդ քնարերգության լավագույն արտահայտություններ էին Դուրյանի, Իսահակյանի երգերը, թերևս այսքանով էլ չափվում է հայ դասական քնարերգության սահմանը՝ Դուրյան-Մեծարենց- Իսահակյան-Թեքեյան: Տերյանի գեղարվեստական ստեղծագործությունն այս փաղանգի մեջ ներկայանում է մտածողության ինքնատիպ խորքով: Տերյանի ստեղծագործության մասին պետք է ասել՝ նշելով նրա սիմվոլիստական խոր երակը, մի բան, որ դժվարությամբ է ամրագրվել: Տասնամյակներ շարունակ սիմվոլիզմը ընկալվում էր որպես հակա ... Կարդալ շարունակությունը » |
|
14-րդ դարը համաշխարհային գրականության մեջ նշանավորվեց զարգացման մի նոր, հզոր շրջանով, որ կոչվում է վերածնունդ: Սա համաշխարհային նշանակության այն եզակի դեպքերից է, որն ամբողջությամբ ընդգրկում է հոգևոր ու նյութական մշակույթի բոլոր բնագավառները: Հնարավորինս պարզ ասած վերածնունդը միջնադարյան անշարժ, ծանր ժամանակներից մարդկության հզոր առաջընթացն էր դեպի նոր քաղաքակրթություն: Վերածննդի հասարակական քաղաքական հիմքը կապիտալիզմի ձևավորումն ու զարգացումն էր: Կապիտալիստական կեցությունը հեշտությամբ չհաստատվեց, որովհետև ֆեոդալական կենսակերպը համառորեն չէր զիջում իր դիրքերը: Այդ պայքարում վերածննդի գաղափարաբանությունը դարձավ կապիտալիզմի ինքնահաստատման զենքերից մեկը: Վերածննդի մեծ արվեստագետներն ու գործիչն ... Կարդալ շարունակությունը » |
|
Մարդկային մտքի առանձնակի թռիչքներն, անշուշտ, տարածվում են տիեզերքում՝ թողնելով իրենց հետքը սերունդների մտահորիզոնում: Այս առանցքի մեջ մարդու պատկերացումներն ազատության մասին դառնում են առաջնային: Երբ խոսում ենք ազատության մասին, բայց չենք կիրառում այն մեր կյանքում, արժեզրկվում է այն բառիս բուն իմաստով՝ դառնալով ինքնանպատակ: Չ°է որ այս կայանքում ոչ մի բան չի կարող ինքնանպատակ լինել: Ազատության մասին մարդկանց մի ստվար մասի թյուր կարծիքները շատ հաճախ պատուհաս են դառնում մի ողջ հասարակության համար: Աստված մարդուն ստեղծեց ազատ կամքով, բանականությամբ, ո°վ ենք մենք, որ սահմանափակենք Աստծո կողմից մարդկությանը շնորհված սիրո այդ մեծ դրսևորումը: Ազատությունը ներքին հոգեկան անխռով մի վիճակ է և ով ... Կարդալ շարունակությունը » |
|
Հայ պատմագիրներից առաջինը ժամանակագրական առումով Կորյունն է: Նա ծրագրել էր իր ուսուցչի մահից հետո գրել հայ գրերի ծագման և հեղինակի կենսագրության մասին: Երբ կաթողիկոսական տեղապահից այդ անելու հրամանն է ստանում` գրում է գովաբանական մի կենսագրություն, որի մեջ չի մոռանում հիշատակել նրանց, ովքեր նպաստել են հայ դպրության զարգացմանը: Նրա գրվածքը հայերեն առաջին պատմական երկն է: Այդ երկի գրության ստույգ տարեթիվը մեզ անհայտ է, ենթադրվում է, որ այն գրվել է 443-451թվականները: 451 թվականից ... Կարդալ շարունակությունը » |
|
|
Երբ մենք նեղության,
փորձության, կարիքի կամ վշտի մեջ ենք, հաճախակի դիմում ենք առ բարձրյալն աստված, դիմում
աղոթքի զորավոր ու ներգործուն ուժին, որը ամոքում է ամեն տեսակ վիշտ ու խռովություն`
մաքրելով մեր միտքն ու հոգին տարատեսակ աղտեղություններից: Շատերս ենք լսել մեր եկեղեցու եռամեծար սրբերից Գրիգոր Նարեկացու
սրբախոս ու շնորհաբաշխ Նարեկի ամենակարող աստվածային
խոսքի մասին, աղոթել ու ընթերցել առաջին հոգևոր այբբենարանի սրբատառ ու դարմանիչ բառերով:
Այսօր էլ ահա, մեծի պահոց շրջանում շատ կարևոր է, ևս մեկ անգամ անդրադառնալ Սուրբ նարեկի
իմաստուն խոսքին, որը կարող է մշտանորոգ հոգևոր ճշմարիտ ուղեցույց լինել: Նարեկով մարդ
արարածն իր մեջ աստծուն է գտնում, մաքրվում մարմնական ու հոգևոր տկարություններից,
մոլություններից`դառնալով աստծո մաքուր ու անարտ տաճար, ամրապնդում կապն արարչի հետ`
լցնելով միտքն ու հոգին աստվածային լույսով
և քրիստոնեական ազգայի
|
Հետագայում, երբ քրիստոնեությունը հաստատվեց աշխարհում, մոմը պահպանեց իր կիրառական և ծիսական նշանակությունը նաև նորահաստատ քրիստոնեական եկեղե ... Կարդալ շարունակությունը » |
Եկեղեցի
մտնելիս գրեթե միշտ մոմ ենք վառում սրբապատկերների առջև: Այս գեղեցիկ սովորությունը
մեզանում լայն տարածում ունի և ձգվում է մինչև դարերի խորքը: Աստծո տանը ճրագ կամ մոմ
վառելու ավանդությունը գալիս է դեռևս հին ուխտի
ժամանակներից: Աստված ինքը Մովսեսի միջոցով ժողովրդին պատվիրեց, որ ձիթենու զուլալ, անարատ ձեթ բերեն լույսի համար,
որպեսզի մշտավառ ճրագ լինի վկայության խորանում: Սուրբ գիրքն ասում է նաև.
<<Սողոմոն արքան պատրաստել տվեց Տիրոջ տան ամբողջ սպասքը, ոսկե մոմակալները, ճրագակալները, մոմ կտրելու մկրատները>>: Գ
Թագ. 7:49